Vroeger, toen de ouderen van nu nog de jongeren waren, had je als oudere twee opties: blijven wonen waar je woont of verhuizen naar een bejaardentehuis. In de praktijk betekende dit vaak dat senioren tussen wal en schip belandden. Want hoewel de eigen woning eigenlijk niet meer zo geschikt was, waren mensen tegelijkertijd vaak nog te kwik voor een bejaardentehuis. Die tijden zijn gelukkig (grotendeels) veranderd, dankzij de verschillende innovatieve woonvormen voor ouderen die de laatste jaren ontwikkeld zijn. Bij Fonds Nieuwe Doen ondersteunen we innovatieve projecten gericht op zorg en leefbaarheid, en dus ook initiatieven op het gebied van seniorenwoningen. Benieuwd welke nieuwe woonvormen er zijn en waar er wat ons betreft in Groningen nog meer van mogen worden ontwikkeld? Lees dan snel verder!
Collectief wonen (woongemeenschappen)
Bij woongemeenschappen en collectief wonen zijn bewoners samen onderdeel van een gemeenschap. Naast een toegankelijke woning biedt zo’n gemeenschap de bewoners dingen als ontmoetingsplekken, zorgverlening in de buurt en een rustgevende en veilige omgeving. Omdat daarnaast de mensen die er wonen vaak zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van gemeenschappelijke ruimten en de buitenruimte, is er veel onderling contact. Woongemeenschappen zijn er in veel vormen. Een groep 55+’ers kan zelf het initiatief nemen, maar ook veel projectontwikkelaars creëren dit soort woonvormen. Naast gemeenschappen exclusief voor senioren, worden ook veel gemengde gemeenschappen opgezet. Hierin wonen jonge starters, ouderen en bijvoorbeeld lichtzorgbehoevenden met elkaar samen.
Zorgzame buurten
Zorgzame buurten zijn net als woongemeenschappen plekken waar mensen die ondersteuning nodig hebben op een fijne manier kunnen samenleven. In Vlaanderen en ook in Leeuwarden zijn er inmiddels buurten en wooncomplexen op deze manier ingericht. Inspiratie voor zorgzame buurten zijn de zogenaamde blue zones. Dit zijn plekken overal ter wereld waar mensen langer, gelukkiger en vitaler leven dan in de rest van de wereld. Naast toegang tot zowel formele als informele zorg staan in zorgzame buurten bijvoorbeeld ook het hebben van (intellectuele) uitdaging, beweging, gezonde voeding, participatie en inclusie centraal. Een kleinschalig team aan coaches zorgt ervoor dat iedere bewoner op ieder vlak maximaal ontzorgd wordt. Zo zijn er leefcoaches die mensen uitdagen en activeren, zorgcoaches die helpen met regelen van zorg en wooncoaches die zich inzetten voor prettig wonen.
Groepswonen
Groepswonen is een meer kleinschalige vorm van een woongemeenschap. Deze woonvorm is te vergelijken met een studentenwoning: bewoners hebben elk hun eigen aparte kamer (al dan niet met badkamer) en delen enkele gemeenschappelijke ruimten als een woonkamer, een keuken en een tuin of buitenruimte. Meestal worden huizen met zo’n vier tot acht personen op deze manier met elkaar gedeeld. Deze woonvorm is een mooie uitkomst voor alleenstaanden die toch graag veel sociaal contact willen hebben. Een bepaalde mate van zelfstandigheid is wel vereist voor deze manier van samenwonen. Omdat er geen aparte begeleiding is, zijn bewoners grotendeels op elkaar aangewezen. Daarnaast kiezen bewoners net als studenten doorgaans zelf hun nieuwe huisgenoten.
Kangoeroewoningen
Kangoeroewoningen zijn ideaal wanneer ouderen en hun mantelzorgers dichtbij elkaar willen wonen, maar toch apart. Een kangoeroewoning bestaat uit twee aparte woningen, die tegen elkaar aan liggen en verbonden zijn. De woningen hebben dus een aparte voordeur en zijn helemaal gescheiden van elkaar, maar met een afsluitbare verbindingsdeur zijn de woningen toch direct bereikbaar. In veel gevallen worden kangoeroewoningen gerealiseerd door bestaande woningen op te splitsen in twee delen. Wat je ook ziet is dat ontwikkelaars nieuwbouwkangoeroewoningen bouwen, waar ouderen en hun mantelzorgers dan direct in kunnen. Een variant op de kangoeroewoning is een mantelzorgwoning. Een mantelzorgwoning is een kleinere woning die in de tuin van de hoofdwoning wordt geplaats. Mantelzorgers wonen dan in de hoofdwoning en de zorgbehoevenden in een tiny house in de tuin.
Levensloopbestendige woningen
Een levensloopbestendige woning is een woning waarin mensen veilig en comfortabel oud kunnen worden. Het zijn huizen, appartementen of onderdelen van andere woonvormen die aangepast zijn, of makkelijk aangepast kunnen worden, aan het ouder worden. In een levensloopbestendige woning zijn de deuren bijvoorbeeld extra breed en zonder drempels, zodat ze toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Ook zijn badkamer en keuken aangepast. Badkamers zijn voorzien van een inloopdouche, een speciale antislipvloer en beugels zodat ook mensen met een minder evenwicht er veilig gebruik van kunnen maken. Bij deze woonvorm voor ouderen gaat het vaak om woning zonder trap of met in ieder geval een gelijkvloerse badkamer en slaapkamer. Een traplift is eventueel ook mogelijk. Omdat vrijwel alle woningen relatief eenvoudig aangepast kunnen worden, wordt zo levensloopbestendige woning steeds meer als alternatief gezien voor verhuizen naar een seniorenwoning.
